3. Uluslararası Sinop Bienali, 2010
Kavramsal Çerçeve: Kavramsal çerçeve, Beral Madra, Emre Zeytinoğlu, Mürteza Fidan, T. Melih Görgün, Mahir Namur, Sinan Niyazioğlu ve Emel Abora’nın katkılarıyla yazılmıştır.
Küratörler: T. Melih Görgün, Beral Madra, Vittorio Urbani, Nike Baetzner, Rana Öztürk, Branko Franceshi, Vaari Claffey, Hande Sağlam
Sanatçılar: Joel Andrianomearisoa, The Virtual Museum of Avant-garde, Ziya Azazi, Ayhan & Bahar Enşici, Maria Ikonomopoulou, Hülya Karakaş, Ludwig Kittinger, Georg Klein, Renan Koen, Sıtkı Kösemen, Ronan McCrea, Els vanden Meersch, Anne Metzen, Daniele Pezzi, Mali Weil Performance Project, Masa Project, Maria Papadimitriu, Seyit Saatçi, Jelena Vasiljev, Rhona Byrne, Declan Clarke, Işıl Eğrikavuk, Gülsün Karamustafa, Sean Lynch, Fiona Marron, Bea McMahon, Ferhat Özgür, Sarah Pierce, Tayfun Serttaş
Mekanlar: Tarihi Sinop Cezaevi, Pervane Medresesi El Sanatları Çarşısı, Dr. Rıza Nur İl Halk Kütüphanesi, Lonca Kapısı, Ülgen Kotra Evi
Ekip:
Proje Geliştirme: T. Melih Görgün, Beral Madra, Mahir Namur, Murteza Fidan, Nilüfer Sülüner, Emre Zeytinoğlu, Emel Abora
Danışma Kurulu: M. Hakan Güvençer (Sinop Valisi), Baki Ergül (Sinop Belediye Başkanı), Mahir Namur (Avrupa Kültür Derneği Başkanı), Özgür Özaslan (Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı), Azmi Hamzaoğlu (Cerrah, Sinop Vakfı Kurucular Kurulu), Erol Derici (Sinop Ticaret ve Sanayi Odası), Osman Onur (İş insanı), Cemalettin Kaya (Sinop Kültür ve Turizm Derneği Başkanı)
Etkinlik Koordinatörü: Elif Kuli
Editör: Emel Abora
Halkla İlişkiler: Haber Atölyesi
Organizasyon Ekibi: Aysun Ülger, Suzan Atasever, Seda Efendioğlu, İpek Hamzaoğlu, Duygu Aksoy, Melih Aytek Yıldırım, Vedat Küçükbingöl
Sinopale Kurumsal Kimlik Konsepti: Umut Südüak / Grafik Tasarımı ve Uygulama: Duygu Aksoy, Melih Aytek Yıldırım, Seda Efendioğlu, Catrione Maciver
Tercümanlar: Emel Abora, Özge Taylan, Seda Yılmaz, Çiğdem Calap
Sergi ve Sanatçı Asistanları: Tuncay Alp, Yunus Ak, Özum Asilkazancı, Ece Naz Ay, Merve Bafralı, Çağla Su Bakdur, Gözde Başcan, Ezgi Bozantı, Halilcan Çayan, Gizem Derici, Zerin Dirihan, Nazlıhan Felek, İlay Ghanbari, İpek Hamzaoglu, Beyza Kaçar, Anıl Kaya, Çağın Kaya, Ece Dilan Köse, Catrione Maciver, Pelin Mermer, Çağrı Özcevahir, Berrin Özden, Çağla Nur Özden, Mine Özgen, Murat Özgen, Derya Öznur Özfelek, Gökhan Özkan, Simla Tanrıkut, Tutku Ünlütürk, Alican Yılmazer
Teknik Ekip: Abdi Darcan
Sergi Mekanlarının Mimarı: Elif Kuli
Gizli Anılar, Kayıp İzler
14 Ağustos – 4 Eylül tarihleri arasında düzenlenen Sinopale 3, Üçüncü Sinop Bienali’nin kavramsal çerçevesi “Gizli Anılar, Kayıp İzler” olarak belirlendi.
Her kentin bir görünen bir de görünmeyen yüzü vardır. Bir kentin gizli hikayelerini duymak için, o kenti deneyimlemek gerekir. Kentin görünmeyen yüzü hikayelerinden yola çıkılarak açığa çıkarılır. Bu hikayelerin verdiği his, kent hissini, kentin anlamını oluşturur. Kişi bir kentin verdiği hissi içselleştirirse, gördüğü veya anlattığı her başka kente, kendi kentinden bir şeyler yansıtır. Italo Calvino’nun “Görünmez Kentler” romanındaki gibi, kent hissini zihnimizdeki “görünmez kent” yaratır. Bu görünmez kentler nereye ait olursa olsunlar, sürekli sınırlarını ötelerler. Küreselleşme bu tür bir anlam genişlemesini vaad eder gibi göründüğü halde, kent yaşamının tektipleşmesiyle, geçmişin anlatılarını ve kentin ruhunu silme eğiliminde olan projelerle sonuçlandı. Tüm yaşanmış deneyim izlerini silen sınırsız üretim ve sınırsız tüketim dinamizmini teşvik eden küreselleşme, kentlerin eşsizliğinin unutulmasına neden oldu.
Kentin görünen ve görünmeyen yönlerinin ele alınmasıyla kent belleğinin algılanmasına ve bu yaşama alanına ait bilginin doğru saptanarak gelecek yıllara kalmasına yönelik olarak düşünülmüş olan bu kavram, tarihsel bağlamda “geçiş alanı” olarak saptanmış bu coğrafyada nelerin “konuşulup” nelerin “konuşulmadığına” dikkat çekmeyi amaçlıyor.
Sanatsal üretim kentin henüz görünmez halde olan yaşanmış yönlerini araştırabilir, savunabilir ve açığa çıkarabilirse, küreselleşmenin başlarına tarihlenen kültür ütopyaları yaşanabilir. Projenin amacı kentteki gizli anıları ve kayıp izleri açığa çıkarmak için kentin “taşınabilir bir belleğini” oluşturulması. Belirli bir kentin, dünyanın küreselleşmenin zorlayıcı etkilerine maruz kalmadan önceki bir döneme ait anılarının bilgisi verilen sanatçılar, kendi anılarını da katarak uzun zaman üstü kapalı kalmış, örtbas edilmiş anımsamaları açığa vurma yollarını araştıracaklar. Böylelikle proje bazı gerçekleri ortaya çıkarma ve bu bilgiyle Avrupa’nın duygusal belleğini tamamlayarak güçlendirme amacı taşıyor.
Karadeniz Bölgesi’nin en kuzey noktasında yer alan Sinop tecrit edilmiş bir liman kentinin özelliklerini taşımanın yanısıra uzun bir tarihe ve yüklü bir belleğe sahip. Kentte bir dönemin ileri gelen aydınlarının kaldığı bir cezaevinin bulunması ve bu durumun etkileri kentin ortak belleğinin parçaları. Sinop’un dokusunda birbirinden kopuk çeşitli yapılanmalar söz konusu; çeşitli dönemlere ait tarihi binalar, Amerikan üssünde çalışarak hayatlarını kazanan ve uydu kentler oluşturan işçiler… Sinop Doğu Bloğu bölgesi olarak tecrit edilmiş olmasına karşın kendisini Batı ittifakı içinde konumlandırıyor, aynı zamanda kent bir zamanlar yoğun bir silah ticareti merkeziydi. Kentin jeopolitik konumuna bağlı olarak Sinop halkı çelişkili politik tavırlara sahip. Karadeniz Bölgesi coğrafi Avrupa ile siyasi Avrupa arasında, hâlâ tarihsel ihtilafların yaşandığı bir geçiş bölgesi. Güncel enerji politikaları ve çevre sorunları kenti halihazırda siyaset gündemine oturtuyor.
Kentsel kalkınma ve sosyal dönüşümü yerel ve uluslararası kültürel-sanatsal işbirliğiyle harekete geçirmeyi amaçlayan bir sivil toplum projesi olan Sinopale 3, “Yaşayanların tercihi” ve “yönetenlerin tercihi” gibi karşıtlıkları da ele alacak. Sinopale 3 “saklı belleğin” ifade edilmesine yönelik sanatsal, yaratıcı çalışmaları bir bütünlük içinde “şehir, mahalle, birey” temelinde ele alırken, “gelecek önerileri”nin yeni ifade biçimlerine aracılık edecek atölye çalışmaları, sergiler ve performanslarla sanatçılar, tasarımcılar, kültür yöneticileri, esnaf, yerel yöneticiler, eğitimciler, kent sakinleri ve izleyicilerin entelektüel ve işlevsel düzeyde “katılımcı-etkileşimli” biçimde işbirliği yapacakları bir platform oluşturuyor.
* Kavramsal Çerçeve Beral Madra, Emre Zeytinoğlu, Mürteza Fidan, T. Melih Görgün, Mahir Namur, Sinan Niyazioğlu ve Emel Abora’nın katkılarıyla hazırlandı.